ورود / ثبت نام
عوامل محافظت‌کننده و راهکارهای افزایش تاب‌آوری

عوامل محافظت‌کننده و راهکارهای افزایش تاب‌آوری

سه مجموعه از عوامل محافظت‌کننده در رشد تاب‌آوری وجود دارد: (1) ویژگی‌های خود کودکان، (2) جنبه‌های خانواده‌شان، و (3) ویژگی‌های محیط‌های اجتماعی گسترده‌تر آن‌ها

عوامل محافظت‌کننده
سه مجموعه از عوامل محافظت‌کننده در رشد تاب‌آوری وجود دارد: (1) ویژگی‌های خود کودکان، (2) جنبه‌های خانواده‌شان، و (3) ویژگی‌های محیط‌های اجتماعی گسترده‌تر آن‌ها
ویژگی‌های درونی خود کودک: 
•    توانایی‌های شناختی خوب، از جمله مهارت‌های حل مسئله و توجه
•    خلق‌وخوی آسان‌گیر در دوران شیرخوارگی که پیش‌بینی‌کننده شخصیت سازگار در مراحل بعدی رشد است.
•    ادراک مثبت از خود؛ خودکارآمدی
•    ایمان و احساس معنا در زندگی
•    نگرش مثبت به زندگی
•    خود تنظیمی احساسات و رفتارها در مقابل برانگیختگی عاطفی و تکانه‌ها
•    توانایی‌هایی که توسط خود و جامعه ارزشمند به‌حساب می‌آیند
•    حس شوخ‌طبعی خوب
•    جذابیت عمومی برای دیگران
ویژگی‌های خانواده:
•    کودکان روابط نزدیک با بزرگسالان مراقب دارند
•    فرزندپروری مقتدرانه والدین 
•    جو خانواده مثبت با اختلاف کم، بین والدین
•    محیط خانه سازمان‌یافته
•    تحصیلات دانشگاهی والدین
•    والدینی که خود ویژگی‌های ذکر شده عوامل محافظتی در کودک را دارند
•    والدینی که در آموزش کودک نقش دارند
•    داشتن مزایای اجتماعی و اقتصادی
ویژگی‌های دیگر بزرگسالان، دوستان و جامعه:
•    روابط نزدیک با بزرگسالان شایسته، اجتماعی و حامی
•    ارتباط با همسالان اجتماعی و قانونمند
•    مدارس موثر
•    ارتباط با سازمان‌های اجتماعی، از جمله مدارس، باشگاه‌ها و غیره.
•    محله‌هایی با «کارآمدی جمعی» بالا
•    سطوح بالای امنیت عمومی
•    خدمات اجتماعی اضطراری خوب
•    سلامت عمومی خوب و دردسترس‌بودن مراقبت‌های بهداشتی
بررسی چند عامل محافظت‌کننده
1.    خودکارآمدی: باور به این که من می‌توانم بر محیط یا موقعیت خود اثر بگذارم و بر موانع غلبه کنم.
2.    امید: تعیین هدف و پیداکردن راهکار و انگیزه برای پیش رفتن به‌سوی هدف
3.    خوش‌بینی: نسبت دادن واقع‌بینانه موفقیت‌ها به خود نه صرفا به شرایط محیطی. کودکانی که قادرند رویدادهای منفی را موقتی و نه دائمی در نظر بگیرند، تاب‌آورتر هستند. 
4.    خودتنظیمی: خودتنظیمی یعنی به‌دست‌آوردن کنترل بر توجه، احساسات و رفتار
5.    سبک فرزندپروری مقتدرانه: والدین مقتدر پاسخگو و مطالبه‌گر هستند. پاسخگو بودن یعنی صمیمی، دوست‌داشتنی و حمایت گر هستند و محیط غنی برای رشد کودک فراهم می‌کنند و مطالبه‌گر بودن یعنی کنترل منطقی، محکم و منسجم اما نه سرسختانه دارند و انتظارات رفتاری بالا از کودکان خود دارند.
6.    ارتباطات و دلبستگی‌ها: داشتن روابط حمایت‌کننده و مثبت با همسالان، خانواده و دیگر بزرگسالان
7.    پیشرفت و مشارکت تحصیلی: انتظارات آموزشی و مشارکت فعال در محیط تحصیل با تاب‌آوری ارتباط دارد
8.    اجتماع: عناصر مهم یک جامعه موثر محیط‌ها و ساختارهای اجتماعی هستند که تاب‌آوری را ارتقا می‌دهند.

چند راهکار کاربردی برای افزایش تاب‌آوری
یادگیری مهارت‌های حل مسئله: یادگیری شناسایی شرایط و ناملایمات قابل‌کنترل و غیرقابل‌کنترل و دانستن این که ما فقط برای شرایط قابل‌کنترل می‌توانیم کاری انجام دهیم، بررسی یک موقعیت قابل‌کنترل و شناسایی مراحل حل مسئله، الگوسازی حل مسئله برای کودکان 
تشویق کودکان به بیان احساسات مثبت و منفی خود: ناراحتی عاطفی در طول و بعد از اتفاقات ناگوار طبیعی است و به کودکان فرصت دهید تا در مورد نگرانی‌های خود صحبت کند.
شناسایی و فرصتی برای تجربیات مثبت: داشتن زمانی برای تعاملات آرامش‌بخش و سازنده در خانواده، تشویق کودکان به سرگرمی و خنده، شوخ‌طبعی می‌تواند ابزاری شفابخش در مواقع استرس باشد.
دادن مسئولیت‌های معنادار به کودکان: به کودکان احساس موفقیت و تسلط می‌دهد و فرصتی برای رشد و پرورش توانایی‌های کودکان فراهم می‌کند و کودکان یاد می‌آموزند که اشتباه کردن مشکلی ندارد و ابزار ارزشمندی برای یادگیری است.
آموزش تکنیک‌های آرام‌سازی و خودکنترلی: تکنیک‌هایی که در آن کودکان یاد بگیرند اضطراب خودشان را آرام کنند و تفکرشان را هدایت کنند. مانند تنفس عمیق، آرام‌سازی عضلات، ورزش و ...
 

نویسنده
مقالات بیشتر
خودکارآمدی در کودکان
خودکارآمدی در کودکان

شما به چه آدمی توانمند می‌گویید؟ کارهایی هست که خودتان یا فرزندتان حداقل از پس یکی از وظایف آن بر بیایید و بتوانید انتظارات خود و دیگران را برآورده کنید در انجام این کارها روزبه‌روز بهتر شوید؟ اگر بله، به زبان خودمانی می‌گوییم ما یا فرزندمان در انجام این کارها اعتمادبه‌نفس داریم. در اینجا ما به آن خودکارآمدی می‌گوییم.

خوش‌بینی چیست
خوش‌بینی چیست

شما خودتان را چقدر خوش‌بین می‌دانید؟ اصلا خوش‌بینی از نظر شما چیست؟ معمولا ما برای اتفاقاتی که برایمان می‌افتد توضیح و تفسیری به خودمان یا دیگران ارائه می‌دهیم برای مثال من تصادف کردم؛ چون حواسم نبود. دوستم تلفنم را جواب نداد؛ چون آدم حواس‌پرتی است. من در این آزمون موفق شدم؛ چون تلاش کردم و ... این که ما چگونه این اتفاقات را برای خودمان تفسیر می‌کنیم نشان می‌دهد که خوش‌بین یا بدبین هستیم. 

فرایند توسعه استعداد پویا
فرایند توسعه استعداد پویا

آندرس اریکسون و همکاران: وسعت و عمق تخصص معمولا از طریق 10 سال تمرین عامدانه به دست می‌آید، جایی که یک فرد باانگیزه دائما تلاش می‌کند تا از بازخوردها بیاموزد و در تمرین‌های هدفمند ارائه شده توسط یک مربی حامی و آگاه شرکت می‌کند تا فراتر از محدودیت‌هایش پیش برود.

صفحه اصلی
دبستان
مرکز تربیت مربی
مرکز مشاوره
مرکز حل مسئله
سنجش
امید ایران