بچهها در سنین آخر دبستان که کمکم وارد سنین نوجوانی میشوند، خانواده و بزرگترها را مثل قبل نمیبینند.
دانشآموزان در ابعاد مختلفی رشد میکنند؛ مانند رشد جسمی و روانیاجتماعی و شناختی. در طی فرایند رشد در بچهها تواناییهایی ایجاد میشود که شناخت ناکافی از آنها میتوانند مشکلزا باشد. بعضی از این ویژگیها وابسته به سن دانشآموزان هستند و از آن گذر میکنند و توانمندتر میشوند. برای همین شناخت این ویژگیها در ارتباطگیری و برنامهریزی یادگیری مناسب برای بچهها ضروری است.
در جدول زیر مسائل و ویژگیهای مهم هر بعد در پایۀ پنجم را ذکر کردیم که در مدرسه و خانواده خود را نشان میدهند. بخشی از این ویژگیها برخاسته از رشد خود کودک است و بعضی ناشی از مواجهۀ آنها با محیط اجتماعی مدرسه است. ویژگیهای جسمی و فیزیکی، ویژگیهایی هستند که نمود عینی دارند. ویژگیها روانیاجتماعی مربوط به ویژگیهایی است که به طور خاص در ارتباطات خودشان را نشان میدهند و به شخصیت و دنیای ذهنی بچهها مرتبط است. ویژگیها شناختی، با تواناییهای شناختی ذهن مانند تمرکز و توجه و حل مسئله ارتباط دارد. در ستون آخر به مسائل درسی و آموزشی مسئلهزا در این پایه اشاره کردهایم.
از بین همۀ این ویژگیها 4 مسئله را جدا و برجسته کردیم. با بررسی جدول قبلی بهنظر میآمد بعضی از انها پررنگتر هستند و خود عاملی برای مسائل دیگر هستند و در آخر ویژگیهایی هستند که شروع یا اوجش در این پایه دیده میشود که توجه به آن میتواند مسائل پایههای بالاتر را کمرنگ کند.. برای مربی که با کودک در ارتباط است توجه کردن به فهرست بلدبالایی از مسائل ممکن است کارآمد نباشد؛ برای همین اگر چند مسئله اساسی را مدنظر داشته باشد, میتواند اثرگذارتر در ارتباط گرفتن و آموزش عمل کند.
بچهها در سنین آخر دبستان که کمکم وارد سنین نوجوانی میشوند، خانواده و بزرگترها را مثل قبل نمیبینند. همین باعث میشود که در ارتباط با والدین رفتارهایی را در پیش بگیرند تا اقتدار آنها را بیشتر زیر سوال ببرند. بچهها حالا که به نظر و تصمیم بزرگسالان کمتر اهمیت میدهند، حق انتخاب را برای خود ضروری میدانند؛ اما مهارتهای لازم برای تصمیمگیری را ندارند که میتواند برای آنها مسئلهزا باشد. نیاز به انتخاب الگو در این سن نیز پررنگ میشود. بچهها معمولا در این سن به هنرمندان، ورزشکاران و ... علاقهمند میشوند و میخواهند که شبیه آنها شوند. با نزدیک شدن به سن بلوغ و نوجوانی تکانشی شدن و احساس درک نشدن در بچهها نیز ایجاد میشود.