اثر فرزندپروری و عوامل محافظتکننده در تابآوری
عوامل محافط عبارتند از تاثیراتی که واکنش فرد را به برخی از خطرات محیطی که مستعد یک پیامد ناسازگار است، اصلاح بهبود یا تغییر میدهند.
این عوامل از درون کودک، خانواده یا جامعه ناشی میشود. در این جا به شش عامل محافظ که در برابر عوامل خطر محافظت میکند اشاره میکنیم. این عوامل فقط منحصرا مرتبط با تاب آوری نیستند و با مولفههای عوامل دیگر نیز مرتبط هستند.
1- جهت گیری کنشگرایانه: ابتکار عمل در زندگی خود و باور به اثربخشی خود یعنی احساس میکنند میتوانند بر محیط یا موقعیت خود تاثیر بگذارند، نه اینکه صرفا ناظر منفعل باشند.
2- خود تنظیمی: خود تنظیمی یعنی داشتن کنترل بر توجه، احساسات و رفتار.
3- فرزندپروری کنش گرایانه: داشتن حداقل یک والد یا مراقب گرم و با محبت که محدودهها و مرزهای ثابتی و مستمری داشته باشند.
4- ارتباط ها و دلبستگی ها: داشتن دلبستگی ایمن .داشتن شایستگی اجتماعی و ارتباطات مثبت با همسالان، خانواده و بزرگسالان با توانایی کودکان در سازگاری با عوامل استرس زای زندگی مرتبط است.
5- پیشرفت و مشارکت در مدرسه: اشتیاق آموزشی و مشارکت فعال در آموزش با تاب آوری ارتباط دارد.
جامعه: در دسترس بودن روابط حمایت گر خارج از خانواده و داشتن الگوهای مثبت و بزرگسالان خارج از محیط خانواده
یکی از عوامل محافظ در برابر خطرها که کودکان را تاب آور میکند سبک فرزندپروری والدین است. بچه هایی با حداقل یک والد یا مراقب گرم و بامحبت که حدود و مرزهای پایداری فراهم کند احتمال بیشتری وجود دارند که تاب آور باشند. این کودکان با والدین خود سازگارترند و روابط بهتری با همسالان خود دارند.
والدین مقتدر (نه سهل گیر و نه سخت گیر) پاسخگو و مطالبه گر هستند.
والدین پاسخگو گرم و با محبت و حمایت گر هستند و یک محیطی که محرک رشد کودکان باشد فراهم میکنند. آن ها همچنین مطالبه گر هستند و کنترلی منطقی، پایدار و منسجم اما نه بیش از حد بر فرزندان خود دارند و از آن ها انتظارات رفتاری بالایی دارند که به سبب آن کودکان کمک می شود تا به خودباوری برسند.
این والدین هیجانات مثبت خود را به کودکانشان ابراز میکنند.
چند راهکار که والدین میتوانند آن را استفاده کنند:
1- یادگیری مهارت حل مسئله و آموزش دادن آن به فرزندان خود
2- تشویق کودکان به بیان هیجانات مثبت و منفی خود و دادن فرصت به کودکان برای ابراز نگرانی های خود
3- داشتن زمان های ویژه برای تعاملات آرامش بخش و سازنده که سرگرمی و شوخ طبعی را تشویق کند. چرا که شوخ طبعی در زمان های استرس شفابخش است.
4- دادن مسئولیتهای معنادار به کودکان که به موجب آن کودکان ممکن است حس موفقیت و تسلط را به دست آورند . دادن فرصت هایی برای رشد و شکوفایی کودکان و تشویق کردن آن ها برای ایجاد تغییر و این که به کودکان بیاموزند اشتباه کردن مشکلی ندارند و ابزار ارزشمندی برای یادگیری است.
5- داشتن نظم و روتین در زندگی چرا که کودکان از آن استفاده میبرند.
نویسنده
زهرا زرین فر
همدرس بردار